شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) که مخفف (Consumer Price Index) است، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی است که تغییرات قیمت کالاهای مصرفی و خدمات مورد استفاده خانوارها را اندازه‌گیری میکند. این شاخص به صورت ماهیانه منتشر شده و به عنوان معیاری برای سنجش تورم و قدرت خرید مصرف‌کنندگان به‌کار میرود.
اهمیت شاخص CPI
شاخص CPI به دلیل تاثیری که بر رفتار مصرف‌کنندگان، سیاست‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌ها در بازارهای مالی دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است. بانک‌های مرکزی و سازمان‌های اقتصادی از اطلاعات به‌دست آمده از این شاخص برای برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های پولی و کنترل و مدیریت تورم استفاده می‌کنند.
شاخص CPI می تواند تورم به وجود آمده را به راحتی مشخص کند. با استفاده از این شاخص، می توان میزان پولی که یک خانوار برای اموری مانند خرید کالاهای مصرفی و همچنین خدماتی مانند پزشکی و… پرداخت میکند، را سنجید. این شاخص متغیر است و ممکن است این عدد هر ماه دست خوش تغییر شود. این شاخص به عنوان یکی از معیارهای کاهش تورم شناخته می شود و با استفاده از آن می توان تورم موجود را شناسایی کرد و برای کنترل آن راه حل هایی ارائه داد.
انواع گزارش CPI
معمولا در بازار فارکس دو نوع گزارش CPI وجود دارد که این گزارش ها در یک روز و یک ساعت مشخص منتشر می شوند:
CPI و Core CPI
Core CPI مانند CPI نشان دهنده میزان تورم سبد کالا و همچنین خدمات خانوار است. با این تفاوت که در این آمار مواد غذایی ، انرژی و سوخت لحاظ نمی شود .( قیمت‌های مواد غذایی و انرژی حدود یک چهارم گزارش CPI را تشکیل می‌دهند ، اما این قیمت‌ها بسیار نوسان دارند ). همین امر باعث می شود که آمار به واقعیت نزدیک تر باشد . به همین دلیل Core CPI از CPI با اهمیت تر است بنابراین بازار نسبت به آن واکنش بیشتری نشان می دهد.
جدول زیرمجموعه‌ای از اطلاعات مربوط به دوره‌های انتشار CPIکشورهای مختلف را نشان می‌دهد.
کشور | سازمان گردآورنده اطلاعات | دوره‌های انتشار |
استرالیا | اداره آمار استرالیا | فصلی |
کانادا | اداره آمار کانادا | ماهیانه |
چین | اداره ملی آمار چین | ماهیانه |
منطقه ی یورو | بانک مرکزی اروپا | دو بار در ماه |
آلمان | اداره آمار فدرال آلمان | ماهیانه، سالیانه |
ایتالیا | انستیتوی ملی آمار ایتالیا | ماهیانه |
هند | وزارت برنامه‌ریزی و آمار | ماهیانه |
ژاپن | آمار ژاپن | ماهیانه |
بریتانیا | کمیته سیاست پولی | ماهیانه |
آمریکا | اداره آمار کار آمریکا | ماهیانه |
CPI بر ارزش پولی چه تاثیری خواهد داشت ؟
افزایش CPI یک کشور ممکن است باعث شود که عده ای از صاحبان سرمایه نگران کاهش ارزش پول خود باشند. درنتیجه برای فرار از کاهش ارزش پول خود تصمیم می گیرند تا پول نقد را به دارایی هایی مانند فلزات (مثلا طلا و نقره) و یا سهام تبدیل کنند. این امر می تواند باعث افزایش ارزش فلزاتی همچون طلا و برخی سهام ها شود و در نتیجه ارزش فلزات ارزشمند در آن کشور بسیار افزایش یابد.
افزایش قیمت می تواند برای ارزهای دیجیتال نیز رخ دهد و این امرصرفا مختص فلزات ارزشمند نیست. اگر این شاخص سرمایه گزاران را متقاعد کند که قرار است ارزش پولشان کمتر شود سرمایه گزاران تصمیم به خرید ارزهای دیجیتال خواهند گرفت ، زیرا بر این باورند که این واحد پولی دچار کاهش ارزش نخواهد شد .
به عنوان مثال اگر معامله گران پیشبینی کنند که با افزایش CPI در آمریکا و اروپا ، ارزش دلار و یورو احتمالا پایین خواهد آمد، روی بیت‌کوین یا سایر ارز های دیجیتال سرمایه گزاری خواهند کرد و این تصمیم رشد مارکت کریپتو را به همراه خواهد داشت .
با وجود این چالش‌ها، CPI همچنان ابزاری حیاتی در تحلیل‌های اقتصادی باقی می‌ماند که به تصمیم‌گیری‌های مؤثر در سطوح مختلف اقتصادی کمک میکند.
دلایل مختلفی که اهمیت بیشتر CPI آمریکا را نمایان میکند :
نقش مهم دلار به عنوان ارز مرجع :دلار آمریکا ارز ذخیره جهانی است و بسیاری از معاملات بین‌المللی با دلار انجام می‌شود. بنابراین، هرگونه تغییر در تورم و ارزش دلار، تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی دارد. CPI آمریکا به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی تورم در این کشور، می‌تواند روی ارزش دلار تأثیر بگذارد.
سیاست‌های پولی فدرال رزرو: فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) از شاخص CPI به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برای تصمیم‌گیری درباره نرخ بهره استفاده میکند. تغییرات در نرخ بهره آمریکا می‌تواند تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر بازارهای مالی جهانی داشته باشد. از این رو، CPI آمریکا به دقت توسط سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران در سراسر جهان دنبال می‌شود.
تأثیر بر بازارهای مالی جهانی: ایالات متحده یکی از بزرگترین بازارهای مالی در جهان است. تغییرات در CPI آمریکا می‌تواند منجر به نوسانات در بازارهای سهام، اوراق قرضه، و دارایی‌های مالی سایر کشورهای جهان شود.
چطور از شاخص CPI آمریکا در معامله گری استفاده کنیم ؟
معاملات فارکس (Forex)
اثر CPI بر ارزش دلار: تغییرات در CPI می‌تواند مستقیماً بر ارزش دلار آمریکا تأثیر بگذارد. افزایش CPI می‌تواند منجر به افزایش ارزش دلار شود، زیرا انتظار میرود نرخ بهره افزایش یابد و برعکس، کاهش CPI ممکن است به تضعیف ارزش دلار منجر شود.
معاملات کالاها (Commodities)
اثر CPI بر قیمت طلا و نفتCPI: بالاتر ممکن است تقاضا برای کالاهای امن مانند طلا را افزایش دهد، زیرا تورم بالاتر به معنای کاهش ارزش پول است. همچنین تورم بالا ممکن است به افزایش قیمت نفت منجر شود.
سخن پایانی
شاخص قیمت مصرف کننده شاخصی مهم در اقتصاد هر کشور است. هر اندازه این نرخ کاهشی یا ثابت باشد، در طولانی مدت ارزش پول ملی آن کشور در مقایسه با سایر ارزها افزایش می یابد و به اصطلاح واحد پولی تقویت می شود.دولت ها معمولاً تلاش می کنند با کاهش یا ثابت نگه داشتن شاخص قیمت مصرف کننده وضعیت اقتصادی کشور خود را کنترل کرده و قدرت خرید جامعه خود را افزایش دهند.